Haltzadia

Haltzadia desegiten edo degradatzen bada, hainbat motatako komunitate belarkarak sor daitezke, gizakiaren erabileraren arabera: ihitoki, megaforbioak edota geruza belarkarak. Denborarekin, sahats ilunak hazten hasten dira, eta, hazkuntza azkarrekoak izaki, denbora gutxian sortzen dute sahastia. Sahasti horietan ohikoak izaten dira intsusa beltza (Sambucus nigra) eta laharrak (Rubus ulmifolius). Denbora kontua da sahastia haltzez jostea eta erreka edo ibai bazterrak haltzadi bilakatzea.

Haltzaren egurra jabe pribatuek erabili izan dute gehienbat, eta urpeko erabilera eman zaio. Beraren egurra aire zabalean oso erraz usteltzen bada ere, uretan oso iraunkorra da. Horregatik, berebiziko balioa izan du Venezian eta antzeko hirietan. Gainera, haltzaren egurretik lortzen da bolbora egiteko ikatzik onena, eta, halaber, tanino asko dituenez, tinta beltza egiteko ere erabili izan da. Haltza, gaur egun, balio gutxiko egurra da, eta, ondorioz, gutxietsi egiten da, errentagarritasun ezagatik.

Tradizioz, haltzadiak baratze edo belardi bihurtu dira, eta, horregatik, haltzadien errepresentazioa oso eskasa da egun Gipuzkoan. Hori gutxi ez, eta haltzadi askotan landatu izan da platano arrunta edo alboa (Platanus hispanica), XVIII. mendearen inguruan Europan hibridazioz sortua eta haltzadietan neurrigabe zabaltzen ari dena. Gainera, haltzadiaren egitura ere aldatzen du, eta, arrazoi horiengatik guztiengatik, landare inbaditzaile izendatu zen EAEn.